اگر عادت به شروع روز خود با یک لیوان قهوه داشته باشید، می‌دانید که انواع مختلفی دارد. گیاه دانه قهوه، نژادهای گوناگون دارد که هر کدام از لحاظ ظاهری، خاصیت و طعم، متفاوت از یکدیگر هستند. قهوه پایه بسیاری از نوشیدنی‌ها در قسمت قهوه سازکافه‌ها، از نوع روبوستا یا عربیکا است. این دو گیاه که بسیار محبوب هستند، از لحاظ عطر، طعم و ویژگی با یکدیگر تفاوت دارند. به‌عنوان یکی از طرفداران این نوشیدنی شاید دوست داشت باشید این دو را بیشتر بشناسید. بنابراین موضوع این مقاله را بررسی تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا اختصاص داده‌ایم، همراهمان بمانید.

قهوه روبوستا

گیاه نژاد روبوستا مانند دیگر نژادها به‌صورت درختچه‌ای رشد می‌کند اما نسبت به آن‌ها ارتفاع بیشتری دارد. گل‌های این درختچه سفید و با بوی شیرین است و هرچه میوه آن رسیده‌تر باشد، رنگ تیره‌تری دارد. دانه میوه این گیاه نسبت به همتایان خود گردتر و بزرگ‌تر بوده و با یک خط وسط آن، صاف و بریده شده است.

روبوستا درختچه مقاومی است که در برابر گرمای بالای 30 درجه سانتی‌گراد، آفتاب مستقیم، انواع بیماری، حشرات و کم‌آبی، مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد. دلیل دیگر محبوبیت این گیاه در میان تولیدکنندگان قهوه امکان رشد آن در ارتفاع کمی از سطح دریا یعنی حدود 600 متر است. از طرفی به‌همین دلیل قیمت کمتری نسبت به عربیکا دارد.

طعم این قهوه خاص با توجه به عوامل مختلفی مانند روش تهیه، آب مورد استفاده و تفاوت پیدا می‌کند اما به‌طور کلی، می‌توانیم طعم و سایر ویژگی‌های آن را به‌صورت زیر توصیف کنیم:

• روبوستا به‌دلیل داشتن کافئین بیشتر و دیگر ترکیبات خود نسبت به دیگر نژادهای قهوه، طعم تلخ‌تری دارد.
• روغن‌های طبیعی موجود در دانه این گیاه در میزان غلظت و قوام قهوه نهایی اثر می‌گذارند که غلظت آن متعادل‌تر از رقبای دیگر است.
• بوی این نوشیدنی ترکیبی از چوب، زنجبیل و شکلات تلخ است که مطبوع و مطلوب به‌نظر می‌رسد. همچنین پخش بوی خوبی نیز دارد.
• سطح اسیدیته روبوستا نسبت به نمونه‌های دیگر کمتر است. به‌همین علت طعم آن از دیگر دانه‌ها کمتر اسیدی بوده و ترش است.

قهوه عربیکا

دیگر دانه محبوبی که در صنعت قهوه سازی شهرت دارد، عربیکا است. یک لیوان قهوه آن عطر پرکشت‌ترین مزارع قهوه جهان را در خود دارد که به‌دلیل ویژگی‌هایش، متمایز از انواع دیگر است. بارزترین مشخصات این دانه گیاهی که آن را متمایز از دانه‌های دیگر می‌کند، موارد زیر است:

• تنوع طعم قهوه عربیکا به‌دلیل داشتن طیف متنوعی از نت‌های میوه‌ای، شیرین، ترش و گلی، بسیار جذاب، خاص و پیچیده است. علت این طعم‌ها ترکیبات شیمیایی موجود در دانه‌ها و تأثیرات محیطی مانند خاک، ارتفاع و آب و هوا است.
• عطر این دانه نیز مانند طعم آن بسیار متنوع و شامل ترکیبی از نت‌های گلی، میوه‌ای و شکلاتی است. از لحظه برشته‌شدن و آسیاب‌کردن این دانه‌ها تا زمان نوشیدن قهوه عربیکا در ماگ خود، این عطر همراه شما خواهد بود.
• کافئین بالا ممکن است اثراتی مانند بی‌خوابی، حساسیت یا تپش قلب داشته باشد. به‌همین دلیل عربیکا با داشتن میزان کافئین پایین‌تر نسبت به روبوستا، برای افراد احساس گزینه بهتری به‌نظر می‌رسد.
• محل کشت درختچه عربیکا، ارتفاعات بالا از سطح دریا است که دمای خنک‌تر و بارندگی منظم دارند. این ویژگی باعث شده است تا این دانه در شرایط محیطی رشد کند که به توسعه ترکیبات طعمی بیشتر و کیفیت بالاتر کمک می‌کند.
• برداشت دانه‌های این نوع از قهوه به‌دلیل احتمال آسیب دیدن دانه‌ها به دقت بیشتری نیاز دارد.
• گیاه عربیکا در برابر تغییرات آب و هوایی، آفات و بیماری‌ها آسیب‌پذیر است. به‌همین دلیل نیاز به حساسیت بالایی در مدیریت دقیق آفات و بیماری‌ها و همچنین نظارت منظم بر شرایط آب و هوایی و خاک دارد.
• امکان اصلاح ژنتیکی دانه‌های قهوه عربیکا وجود دارد تا بتوان به قهوه‌هایی با طعم‌های خاص رسید. بنابراین کشاورزان می‌توانند بر اساس ترجیحات بازار نمونه‌های مختلفی را تولید کنند.
• عربیکا به‌دلیل فرآیند تولید پیچیده و کیفیت بالای خود، معمولا قیمت بالاتری در بازار دارد.
• در صنعت قهوه سازی دانه‌های این نوع نوشیدنی به‌دلیل طعم و عطر خاص خود، محبوبیت بالایی دارد.

قهوه روبوستا بهتر است یا قهوه عربیکا

بعد از بررسی ویژگی‌های انواع مختلف قهوه، وقت آن رسیده تا به سوال ابتدایی این مقاله برگردیم: یک لیوان قهوه روبوستا بهتر است یا عربیکا؟ ابتدا باید بگوییم بسیاری از افراد به‌دلیل نیاز به کافئین و تلخی بیشتر، یک لیوان قهوه روبوستا را به عربیکا ترجیح می‌دهند. میزان کافئین یک فنجان عربیکا حدود 8 میلی‌گرم است در حالیکه میزان آن در یک فنجان مشابه روبوستا تا 200 میلی‌گرم افزایش پیدا می‌کند.

قهوه عربیکا محبوبیت و ارزش بالاتری نسبت به روبوستا دارد. این نوع قهوه به‌دلیل طعم و عطر خاص خود، در بسیاری از کافی شاپ‌هایی که تمرکز اصلی آن‌ها بر عرضه نوشیدنی‌های برپایه این دانه‌ها است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه‌بر طعم بی‌نظیر، اسیدیته پایین آن نیز دیگر دلیل محبوبیت قهوه عربیکا به‌شمار می‌آید.

60درصد از تولیدات قهوه جهان، مربوط به عربیکا می‌شود که محل کشت آن آمریکای لاتین، آفریقای شرقی و آسیا است. کشت روبوستا نیز به‌دلیل مقاومت بالا در برابر تغییرات دما و بارندگی، در بین کشاورزان مناطق گرمسیری و به‌خصوص آفریقا و جنوب شرقی آسیا محبوبیت دارد.

روبوستا نسبت به رقیب خود طعم قوی‌تر و تلخ‌تری دارد، درحالیکه طعم عربیکا شیرین‌تر و ملایم‌تر است. عطر آن‌ها نیز متفاوت با یکدیگر است. رایحه عربیکا ترکیبی از شکلات، میوه و مغزها است، در مقابل همتای آن عطر تندتر با نت‌های لاستیک سوخته و بادام زمینی دارد.

قیمت قهوه عربیکا به‌دلایل مختلفی از جمله شرایط کشت سخت‌تر و تقاضای زیاد در صنعت قهوه سازی، بیشتر از رقیب آن است. همین امر باعث شده است تا در کافی‌شاپ‌های تخصصی و دیگر مراکز قهوه، این نوع دانه با قیمت گرانی قابل خرید باشد. در مقابل روبوستا نیز به‌دلیل قیمت مناسبی که دارد در تهیه قهوه‌های فوری مورد استفاده قرار می‌گیرد تا هزینه‌های تولید کاهش پیدا کند.

به‌طور کلی از لحاظ اقتصادی می‌توان گفت که روبوستا گزینه معقول‌تری است و کافئین بیشتری را نیز به بدن می‌رساند. در حالیکه عربیکا گران‌تر، کم کافئین‌تر و دارای میزان اسیدیته کمتری است.

سوالات متداول

سخن نهایی

امروزه بدون شک محبوب‌ترین نوشیدنی گرم در سرتاسر جهان، قهوه است. فرقی ندارد در کدام منطقه زمانی باشید، هر زمان که خورشید کار خودش را شروع کند، جمعیت زیادی از جهان نیز روزشان را با این نوشیدنی آغاز می‌کنند.

اهمیت زیاد قهوه باعث شده است تا نه‌تنها باریستاها و افراد حرفه‌ای مشغول در صنعت قهوه سازی، بلکه مردم عادی نیز به گونه‌های مختلف گیاه قهوه توجه کنند. عربیکا و روبوستا دو گونه قابل کشت هستند که به‌ترتیب 60 و 40درصد کشت قهوه جهان را به‌خود اختصاص می‌دهند. این دو گونه با یکدیگر از لحاظ طعم، بو، شرایط کشت، میزان کافئین و قیمت تفاوت‌های بارزی دارند که هر قهوه‌خور حرفه‌ای را متوجه خود می‌کنند. در این مقاله این تفاوت‌ها را بیشتر توضیح دادیم.